Η αποτελεσματική επιμέλεια ενός κειμένου είναι μια πράξη που απαιτεί κόπο, εξαιρετική προσοχή στη λεπτομέρεια, υπομονή και, φυσικά, χρόνο. Αν διαθέτεις αυτά τα χαρακτηριστικά και ακολουθήσεις προσεκτικά τα παρακάτω βήματα, θα μπορέσεις να εντοπίσεις πολλά λάθη, να βελτιώσεις το κείμενό σου και να νιώσεις μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για τον τρόπο που γράφεις.
Πότε ξεκινάω την επιμέλεια
Βασική προϋπόθεση για να ξεκινήσεις την επιμέλεια είναι να έχεις ολοκληρώσει το κείμενό σου. Πολλοί προσπαθούν να επιμεληθούν τα γραπτά τους όταν ακόμα τα δουλεύουν. Αυτή η τακτική είναι λάθος. Σε κανένα κείμενο δεν μπορείς να κάνεις σωστή επιμέλεια αν πρώτα δεν έχεις τελειώσει το γράψιμο, αν δεν έχεις προσθέσει όλες τις πληροφορίες και δεν έχεις καταγράψει όλες τις σκέψεις σου.
Τελείωσες; Ξεκίνα! Τώρα που έχεις τη βασική δομή του κειμένου σου με όλες τις πληροφορίες, μπορείς να ξεκινήσεις ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:
Βήμα 1. Δώσε χρόνο στο γραπτό σου.
Τι εννοώ με αυτό; Ότι αν έγραψες το κείμενό σου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, μέσα σε λίγες ώρες ή ακόμα μέσα και σε μια μέρα, καλό θα ήταν, πριν το ξαναπιάσεις, να αφήσεις το μυαλό σου, τα μάτια σου αλλά και τις σκέψεις σου να ξεκουραστούν. Την επόμενη μέρα θα δεις ότι θα διαβάσεις όσα έγραψες με πιο καθαρό μυαλό και πιο κριτική ματιά, κι έτσι σίγουρα θα θέλεις να κάνεις κάποιες αλλαγές.
Βήμα 2. Μορφοποίησε το κείμενό σου.
Η εικόνα των κειμένων σου αποτυπώνει τον τρόπο της σκέψης σου. Ένα κείμενο χωρίς μορφοποίηση μπερδεύει και κουράζει τον αναγνώστη.
Γραμματοσειρά: Χρησιμοποίησε μια γραμματοσειρά που σε διευκολύνει στο διάβασμα και δεν σε κουράζει. Εφάρμοσε την ίδια γραμματοσειρά παντού, μην χρησιμοποιείς πολλές διαφορετικές γραμματοσειρές σε ένα αρχείο.
Μέγεθος γραμματοσειράς: Προτίμησε το μέγεθος μιας γραμματοσειράς συνήθως 10′, 11′ , το πολύ 12′ στιγμών. Αν χρησιμοποιείς 11άρι γραμματοσειρά στο κείμενό σου, τότε ο τίτλος πρέπει σίγουρα να είναι 14άρι και ο υπότιτλος 12άρι.
Τίτλοι/Υπότιτλοι/Λεζάντες: Δώσε προσοχή στους τίτλους σου, στους υπότιτλους και στις λεζάντες. Πρόσεξε όλοι οι τίτλοι και οι υπότιτλοι να έχουν την ίδια γραμματοσειρά και το ίδιο μέγεθος (π.χ. όλοι οι τίτλοι 14άρια, όλοι οι υπότιτλοι 12άρια, κ.ο.κ.). Το ίδιο, φυσικά, ισχύει και για τις λεζάντες που χρησιμοποιούνται κάτω από εικόνες, infographics, φωτογραφίες, κλπ.
Καταλαβαίνω ότι αυτή η εργασία σού φαίνεται βαρετή και κουραστική, όμως αμέσως θα δεις ότι κείμενό σου θα γίνει πιο καθαρό, πιο τακτικό, πιο ευανάγνωστο! Γιατί απέκτησε ομοιομορφία. Και η ομοιομορφία θα σε βοηθήσει στο επόμενο βήμα, την επιμέλεια.
Βήμα 3. Ξεκίνησε την επιμέλεια κειμένου (πρώτη φάση).
Η επιμέλεια του κειμένου περνάει από πολλά διαφορετικά στάδια και φάσεις, ανάλογα με το κείμενο που έχουμε μπροστά μας. Η πρώτη φάση της επιμέλειας είναι η λεγόμενη «βαριά επιμέλεια», αυτή που έχει ως στόχο να διορθώσει τα εκφραστικά λάθη, τις κακές και ασύντακτες προτάσεις, τα λάθη στους χρόνους, και ατελείωτα άλλα γραμματικά φαινόμενα. Δώσε μεγάλη προσοχή σε αυτό το στάδιο.
Βρες ένα ήσυχο μέρος για να μπορείς να συγκεντρώσεις 100% τη σκέψη σου.
Διάβαζε αργά, προσεκτικά, ακολουθώντας τη ροή της σκέψης σου.
Κάνε αναζητήσεις στο διαδίκτυο για να βρεις απαντήσεις σε ερωτήσεις γραμματικού χαρακτήρα.
Top tip! Διάβασε το κείμενό σου φωναχτά. Όπου σταματάς το διάβασμα σημαίνει ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα: συνήθως κάποια λανθασμένη έκφραση, κακή σύνδεση των προτάσεων και γενικά κάποιο θέμα που έχει να κάνει με τη ροή του κειμένου.
Βήμα 4. Ξεκίνησε τη διόρθωση κειμένου (δεύτερη φάση).
Ο έλεγχος του κειμένου σου δεν τελειώνει εδώ. Τώρα που «ξεφορτώθηκες» λάθος εκφράσεις, «πέταξες έξω» περιττές λέξεις και πλεονασμούς, ήρθε η ώρα του εξονυχιστικού ελέγχου. Εδώ πρέπει να προσέξεις:
Ορθογραφία: το Α και το Ω για ένα ευπαρουσίαστο κείμενο είναι το ορθογραφημένο κείμενο. Μπορείς να συμβουλευτείς πολλά οnline λεξικά, όπως το www.edu.gr και το www.lexigram.gr Πρόσεξε: ένα κείμενο με ορθογραφικά λάθη βλάπτει την εικόνα σου, δείχνει ότι η έρευνά σου ήταν ελλιπής και πλήττει την αξιοπιστία σου.
Σημεία στίξης: Ίσως ένα από τα δυσκολότερα στάδια της διόρθωσης. Η σωστή χρήση των σημείων στίξης σίγουρα είναι αποτέλεσμα γνώσης και εμπειρίας. Όμως αν είσαι αρχάριος σε συμβουλεύω:
Α. Κόψε τις πολύ μεγάλες προτάσεις και κάνε το νόημα πιο ξεκάθαρο. Χρησιμοποίησε τελεία (.) και άνω τελεία (·) για να βοηθήσεις τον αναγνώστη.
Β. Πρόσεξε τη χρήση των κομμάτων. Διάβασε το κείμενό σου και βάλε κόμμα πριν από κάποιο σύνδεσμο (όταν, επειδή, αφού, κλπ.) μόνο όταν η πρόταση είναι μεγάλη. Όταν η πρόταση είναι μικρή προσπάθησε να τα αποφεύγεις.
Top tip! Προσοχή! Η υπερβολική χρήση των κομμάτων «τεμαχίζει» το κείμενο, αλλά και τη σκέψη.
Βήμα 5. Διάβασε ξανά ολόκληρο το κείμενο
Τι; Πάλι; Όχι πάλι! Κι όμως, αυτή η τελευταία ανάγνωση θα σε βοηθήσει να δεις ολοκληρωμένο το κείμενό σου, να εντοπίσεις τυχόν ελλείψεις ή μικρά λάθη που δημιουργήθηκαν από τις προηγούμενες διορθώσεις σου και θα σου δώσει τη σιγουριά ότι το γραπτό σου είναι τέλειο!
Σου είπα και στην αρχή, η επιμέλεια του κειμένου είναι μια σκληρή εργασία. Όσο περισσότερο δουλεύεις ένα κείμενο τόσο καλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα. Όπως και σε ό,τι κάνουμε στη ζωή μας!
Χρειάζεσαι βοήθεια στην επιμέλεια-διόρθωση των κειμένων σου;
Στείλε μας μήνυμα να σε βοηθήσουμε!